با ازدواج زن و مرد نخستین و کوچکترین کانون رشد و آرامش بشری یعنی خانواده پدید می آید. این نهال پر صفا و صمیمیت با تولد اولین فرزند شاخ و برگ می گیرد و به بار می نشیند. حفظ، رشد و تعالی این نهاد مسئولیتی سنگین به دنبال دارد؛ که استفاده از نقشه ی راهی کامل و جامع را ضروری می رساند.

“و از جمله آیات خداوند این است كه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در كنار آنان آرامش یابید و در میان شما مودت و مهربانى قرار داد. به راستى كه در این قدرت نمایى آیات و علائمى است براى مردمی كه تفكر مى كنند.”(1)
“او كسى است كه شما را از یك تن آفرید، و همسرش را از او پدید آورد تا در كنارش آرامش یابد…”(2)

آیین رحمانی اسلام همان نقشه راهی است که فرد مسلمان با استفاده صحیح از آن مسیر دنیوی و اخروی خویش را به سلامت و امنیت کامل طی می کند.
لذا با مراجعه به کلمات نورانی رسول مهر و رحمت در رابطه با نهاد خانواده نقشه راه این قسمت از مسیر زندگی خود را جستجو و واکاوی می کنیم.

برای خانواده بهترین باشید

رسول الله (صلی الله علیه و آله) در بیانی می فرماید: “بهترین شما کسانی هستند که برای خانواده خود بهترین باشند…”(3)
همچنین ایشان در رابطه با هزینه کردن برای خانواده می فرماید: “هر معروفی (کار نیک و پسندیده) صدقه به شمار می آید و هر آنچه را که مؤمن برای خود و خانواده و همسرش هزینه کند… برایش صدقه نوشته می شود.”(4)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) حق تقدم و اولویت داشتن خانواده نسبت به دیگران را یک اصل می داند و می فرماید: “هرگاه خدا به یکی از شما خیری عطا کرد، ابتدا خود و خانواده اش را از آن بهره مند سازد.”(5) و نیز می فرماید: ” از خانواده آغاز کنید و هر کسی که نزدیکتر است مقدم بدارید.”(6)

خدمت به خانواده و کفاره گناهان بزرگ

ایشان در سفارشی به امیرمؤمنان حضرت علی (علیه السلام ) پاداش نیکی و خدمت به خانواده را یادآور می شود و می فرماید: “خدمت به خانواده کفاره ی گناهان بزرگ، موجب فرونشاندن خشم الهی… و موجب افزایش حسنات و درجات است. ای علی! به خانواده خدمت نمی کند، مگر صدیق یا شهید یا مردی که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را خواسته است.”(7)
رسول اعظم اسلام (صلی الله علیه و آله) افزایش برکت زندگی را سلام کردن به خانواده ذکر می کند و می فرماید: “هنگام ورود به خانه، سلام کن، خدا برکتت را افزون می کند.”(8)

فرزندانتان از شما نترسند

همچنین آن حضرت در مذمت سختگیری بر خانواده می فرماید: “بدترین مردم، مرد سختگیر بر خانواده است”(9) شخصی از ایشان پرسید: “ای رسول خدا! منظور شما از سختگیری بر خانواده چیست؟” پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: “مرد هرگاه وارد خانه شد همسرش بترسد و فرزندش بهراسد و فرار کند و هرگاه از خانه بیرون رفت همسرش بخندد.”(10)

بداخلاقی با خانواده و عذاب قبر

آن حضرت کیفربداخلاقی با خانواده را عذاب قبر دانست و در رابطه با یکی از بهترین و نیکوترین یارانش سعد بن معاذ که از دنیا رفته بود در پاسخ به پرسش یاران که پرسیدند: “ای رسول خدا! با سعد کاری کردی که با هیچ کس دیگر نکرده ای؛ جنازه اش را بدون ردا و کفش تشییع کردی؟” فرمود: “فرشتگان بدون کفش و ردا در تشییع او حاضر شدند و من به آنان تأسی جستم.” یاران گفتند: “یک بار سمت راست تابوت و بار دیگر سمت چپ را گرفتی!” حضرت فرمود: “دستم در دست جبرئیل بود و هر جا را که او می گرفت می گرفتم.” گفتند: “به غسل او فرمان دادی و خودت بر جنازه اش نماز گزاردی و خودت به خاکش سپردی؛ آنگاه در کمال ناباوری ما فرمودی هم اکنون عذاب قبری بر سعد اصابت کرد!” پیامبر رحمت فرمود: “آری چون رفتار او (سعد) با خانواده اش تند بود.”
باری موارد بالا شمه ای از بیانات رسول خدا و اهل بیت (علیهم السلام) در رابطه با نهاد خانواده بود که در این مقال می گنجید. به یاری خدا با عمل به آنان در حفظ، رشد و تعالی خانواده خود کوشا و موفق باشیم.(11)
پی نوشت:
1 سوره روم، آیه 21
2 سوره اعراف، آیه 189
3 الفقیه، جلد3، صفحه 555
4 امالی صدوق، صفحه 577
5 الجامع الصغیر، جلد1، صفحه 73
6 کافی، جلد 4، صفحه 67
7 جامع الاخبار، صفحه 103
8 بحار الانوار، جلد 66، صفحه 396
9 الجامع الصغیر، جلد2، صفحه 77
10 مجمع الزوائد، جلد 8، صفحه 25
11 کلیه ی احادیث از کتاب گران سنگ مفاتیح الحیاة نوشته آیت الله جوادی آملی انتخاب و گزینش شده بود.

منبع :مسعود باقریان- بخش خانواده ایرانی تبیان