يک روانشناس کودک شيوه هاي تربيتي کودکان را مورد بررسي قرار داد و گفت: گاهي‌اوقات تنبيه صرفا به‌اين‌دليل انجام مي‌شود که کودک به حرف ما گوش نداده و با نافرماني سبب عصبانيت ما شده است؛ در اين شرايط اغلب تنبيه از هدف اصلي خود دور مي‌شود.
به گزارش پايگاه خبري پليس به نقل از هفته نامه امين جامعه، “فائزه دشتي” گفت: در سال‌هاي گذشته کتک خوردن بچه‌ها از دست پدر و مادر، امري عادي و لازمه تربيت به‌نظر مي‌رسيد. بزرگترها معمولا تنبيه بدني و کلامي را که گاهي به شيوه‌هاي تندي انجام مي‌شد، به‌عنوان يک روش لازم براي تربيت بچه‌هايي سربه‌راه و مؤدب مورد استفاده قرار مي‌دادند؛ اما به‌مرور زمان با افزايش سطح آگاهي افراد و پذيرفته شدن راهنمايي‌هاي مشاوران و کارشناسان تربيتي، اين روش تربيتي تا حد زيادي مطرود شد.
وي ادامه داد: امروزه روان‌شناسان معتقدند که تنبيه لازمه تربيت کودکان است، اما بايد با شيوه‌هاي اصولي و درست به اين عمل اقدام کرد؛ در غير اين صورت در فرايند تربيتي بچه‌ها اثرات مخرب و غيرقابل‌جبراني برجاي مي‌گذارد. در اين مطلب قصد داريم با استفاده از راهنمايي‌هاي مشاوران، شيوه‌هاي صحيح تنبيه کودکان را به والدين ارائه دهيم. فائزه دشتي کارشناس‌ارشد روان‌شناسي کودکان، به ارائه چند شيوه صحيح تنبيه کودکان مي‌پردازد.
هدف تنبيه
اين روانشناس کودک افزود: به‌طورکلي هدف از تنبيه، آگاه کردن کودک از کار ناپسندي که انجام داده و اصلاح رفتار او است. پذيرش مؤثر اين تغييرات توسط کودک در گرو استفاده از شيوه‌هايي است که ضمن نگه‌داشتن حرمت نفس او، بتواند توانايي تشخيص رفتار درست از نادرست را در او تقويت کند. به‌همين‌دليل والدين بايد براي تنبيه و تأديب فرزندشان، به شيوه‌اي متوسل شوند که بتواند اين اهداف را درپي داشته باشد. گاهي‌اوقات تنبيه صرفا به‌اين‌دليل انجام مي‌شود که کودک به حرف ما گوش نداده و با نافرماني سبب عصبانيت ما شده است؛ در اين شرايط اغلب تنبيه از هدف اصلي خود دور مي‌شود.
دشتي گفت: روان‌شناسان معتقدند جداي از اينکه بايد با شيوه صحيح کودک را تنبيه کرد، بايد او را با چرايي و چگونگي فرايند تنبيه آشنا کرد. چون بچه‌ها هيچ درکي از تنبيه ندارند و نمي‌دانند که به چه دليل والدين اين رفتار را با آن‌ها کرده‌اند، پس بايد حدومرزها را براي کودک مشخص کنيم. اگر يکبار کودک را براي انجام عملي تنبيه کنيم و دفعه بعد با انجام دقيقا همان عمل واکنش نشان ندهيم، هم او را سردرگم کرده‌ايم و هم تنبيه را بي‌اثر مي‌کنيم. فراموش نکنيد که تنبيه زماني مي‌تواند به نتيجه مثبتي در تربيت کودک منجر شود که با روش درست اعمال شود؛ چون در غير اين صورت مي‌تواند باعث آسيب رواني در کودک شود.
با کودک حرف بزنيد
فائزه دشتي استفاده از ارتباط کلامي را اولين و بهترين شيوه تنبيهي دانسته و مي‌گويد: وقتي از فرزندتان خطايي سر زد، بهترين کار اين است که روبه‌رويش بنشينيد، مستقيم در چشم‌هاي او نگاه کنيد و با او حرف بزنيد. سعي کنيد داد نزنيد، بلکه با صدايي جدي و محکم به او بگوييد کاري را که انجام داده است، دوست نداشتيد. درنظر داشته باشيد که کودک بايد بداند دقيقا منظورتان کدام کار زشت او است. ضمن اينکه دقت کنيد رفتار مشخص او را مورد سرزنش يا انتقاد قرار دهيد، نه شخصيت و به‌طورکلي تمام عملکرد او را. از جملاتي مثل «هميشه همين کار بد رو تکرار مي‌کني» يا «من که مي‌دونم گفتن فايده نداره» و جملاتي که باعث ايجاد احساس منفي نسبت به خود در کودک مي‌شود، به‌هيچ‌وجه استفاده نکنيد.
تنبيه همراه با عشق
دشتي با بيان اين مطلب که متأسفانه برخي از والدين در مواقعي که کودک‌شان عمل بدي انجام مي‌دهد يا آن‌ها را ناراحت مي‌کند، با به‌کار بردن جمله مخربي چون «ديگه دوستت ندارم» سعي مي‌کنند او را به شيوه‌اي مؤثر تنبيه کنند ، افزود: گفتن اين جمله به کودک در هر شرايطي يک اشتباه بزرگ است.
اين کارشناس‌ارشد روان‌شناسي کودکان مي‌گويد: خيلي مهم است که در تنبيه کودکان، به کودک ابراز علاقه هم بکنيد تا کودک بداند که اين رفتار نادرست، باعث نشده که محبت شما به او کم شود. به‌عنوان‌مثال با حالت جدي و ناراحت به کودک خود بگوييد: «با اينکه خيلي دوستت دارم، ولي اين کارت رو دوست نداشتم، تو خيلي بچه خوبي هستي، ولي اين کاري که کردي اصلا خوب نيست»؛ وقتي در حالت تنبيه اين جملات را به‌کار مي‌بريم، به کودک مي‌گوييم که ما مشکلي با او نداريم و هميشه در هر شرايطي دوستش داريم؛ ولي به‌خاطر کار اشتباهش ناراحتيم و بهتر است کودک بداند که به‌خاطر چه موضوعي تنيبه شده است.
لحني سرد، اما مؤدبانه
دشتي با اشاره به اينکه گاهي‌اوقات برخي والدين به‌قدري رابطه عاطفي با فرزندشان دارند و ارتباط آن‌قدر صميمانه است که فرزند متوجه کوچکترين تغيير در رفتار و لحن والدينش مي‌شود، گفت: در اين شرايط بهترين شيوه استفاده از لحن رسمي و سرد در مقابل کودک خطاکار است.
دشتي مي‌افزايد: با لحن سرد و عدم استفاده از کلمات و القاب محبت‌آميز، سعي کنيد به فرزندتان نشان دهيد که از دستش ناراحت هستيد. در مواقعي که ارتباط خيلي گرم و عاطفي است، به‌کار بردن اين لحن سرد تنبيه مؤثري براي کودک است.
اين روانشناس کودک مي‌گويد: مثلا اگر شما هميشه کودک‌تان را با عناويني مثل پسرم، دختر گلم، عزيزم، نازنينم و… خطاب کنيد، وقتي خيلي رسمي فقط اسمش را صدا مي‌زنيد، کودک متوجه مي‌شود که مادر از دست او ناراحت است که از پيشوند يا پسوند استفاده نکرده است. در اين شرايط اگر فرزند بداند به چه دليل از لحن گرم مادر محروم شده، سعي مي‌کند رفتار اشتباه را تکرار نکند.
سکوت کنيد
استفاده از سکوت تربيتي، روش تنبيهي مناسب ديگر است، دشتي در اين خصوص نيز مي‌گويد: سکوت تربيتي بايد متناسب سن کودک انتخاب شود و بيشتر از حد و زمان تحمل او نباشد. معمولا براي اين کار يک جاي مشخص را درنظر مي‌گيرند که کودک را براي دقايقي در آنجا قرار مي‌دهند و بعد از توضيح دليل اينکه چرا آنجا است، او را مدت معيني در اين مکان نگه مي‌دارند.
