کاربافی یکی از صنایع دستی میبد و ممر درآمد بانوان این شهرستان از روزگاران قدیم تاکنون است و با وجودی که زمانی رو به فراموشی بود، کورسوی چراغ این هنر به دست بانوانی چون فاطمه کریم فخری سالها روشن ماند و هم اکنون با به روز شدن بازار کم و بیش پر رونقی دارد.
میبد دارای پیشینه تاریخی صنایع دستی کم نظیر زیلو ، کاربافی و سفال است و از میان این سه هنر صنعت دستی فرشینه زیلو شهرت جهانی پیدا کرده و سفال آن نیز با طرح خانم خورشید و دیگر طرحهایش معروف و زبانزد است و کاربافی نیز با پشتکار بانوان این شهر و داشتن بازار کم و بیش پر رونق و ظرفیت جهانی شدن را دارد.
زمانی این هنرها رو به فراموشی بودند و با این حال زمزمه احیا شدن آنها شنیده شد و به همت هنردوستان از فراموشی کامل نجات یافتند، چون آثار به جا مانده از سالها فعالیت مردم این دیار در عرصه‌های یاد شده به صورتهای گوناگون در مکانهای مختلف خانه و مسجد و حسینیه همچنان دیده می‌شود و با اینکه بیشتر این اثرها رنگ کهنگی به خود گرفته‌اند هنوز دوام داشته و قابل استفاده هستند.
مهمتر اینکه نقش و نگار و طرح آثار یاد شده چشم‌ها را به خود جلب کرده و می‌نوازد.
البته گاهی بر اساس گفته‌های هنرمندان قدیمی صنایع دستی حق کسانی که به نوعی با توجه به علتهای گوناگون مانند نیاز ،عادت و علاقه هیچ گاه فعالیت در تولید صنایع دستی را رها نکردند و کورسوی چراغ این هنرها را روشن نگه داشتند ، پایمال می شود و گاهی به کل فراموش می‌شوند.
چه بسا هنرمندانی در صنایع دستی به صورت استادکار سالها مشغول به کار بوده و هستند که به دلیل بلد نبودن و ندانستن کوچه پس کوچه‌های برند شدن و مورد حمایت قرار گرفتن ، نتوانسته اند تا کنون کار خود را به صورت برند معرفی کنند.
فاطمه کریم فخری یکی از بانوانی است که از سالهای کودکی و به گفته خودش از ۷ سالگی کارش را با ریسندگی پنبه و تبدیل آن به نخ کارش را شروع کرد.
وی با اشاره به چرخی در گوشه خانه‌اش قرار داشت گفت: در آن سالها شبها در کنار مادر و خواهرهایم نخ می‌رشتیم و روزها هم کار می‌بافتیم و من در اوایل کیسه حنا و بعدها که بزرگتر شدم سفره ، چادرشب و لباس می‌بافتم.
این فعال صنایع دستی هم اکنون ۸۴ سال دارد در سن ۱۴ سالگی ازدواج کرده و بعد از ازدواج نیز همچنان برای کمک به اقتصاد خانواده کار کاربافی را ادامه داده و بعد از فوت همسرش در ۸۶ به این کار با بافتن سجاده و پا فرشی و سفره نان به عنوان شغل برای گذران امور پرداخته‌است.
وی ۱۴ سال در کاروانسرای شاه عباسی به کار مشغول بوده و به گفته خودش داستان رفتنش به کاروانسرا از زمانی شروع شد که یکی از بانوان فعال و شاغل میراث فرهنگی که اصالتا اهل آباده شیراز بود و مدتی بعد از کارش در آنجا استعفا داد و به شهر خودش رفت، وی را به آن مجموعه برد تا در آن جا به کاربافی مشغول شود.
کریم فخری افزود: در آنجا حقوق نمی‌گرفتم ، گفتند در آنجا کار ببافم و خودم بفروشم که البته با اینکه می‌خواستم حقوق بگیرم طمع نکردم و به کارم در آنجا ادامه دادم و هر روز صبح و بعد از ظهر برای کاربافی به کاروانسرا می‌رفتم.
به گفته دخترش وی در کاروانسرا به بانوان دیگر کاربافی هم یاد می‌داد و با این وجود از ۲ سال پیش تا کنون برای کاربافی در کاروانسرا مکانی ندارد.
کریم فخری دارای ۷ فرزند است و ازمیان میان چهار دخترش ، یک دخترش به مدت ۶ ماه است که کاربافی را از مادرش یاد گرفته و کمک کار وی در این فعالیت است.
اشرف بقایی گفت: هم اکنون مادرم با توجه به سفارش‌های دریافتی و با گرفتن نخ از مشتریان و با استفاده از نخ قالی بافی محصولات کاربافی و اغلب سجاده و پا فرشی (پلاس) می‌بافد و گاهی نیز برای گذران وقت می بافد که کارهایش هم اکنون وجود دارد و نتوانسته به فروش برساند.
وی با اشاره به اینکه خودمان نیز به دنبال مکانی برای فروش محصولاتش نبودیم اجزای دستگاه کاربافی را متشکل از هلمین ، میل هلمین ، دفتین ، شانه و جیکوک عنوان کرد و افزود: تمام اجزای دستگاههای قدیمی از چوب بود و در یک چاله بر روی هم سوار می‌شد.
بقایی اضافه کرد: سالها پیش که مادرم به کاروانسرای شاه عباسی رفت دستگاه قدیمی وی را نیز به آنجا بردند و بر اساس راهنمایی وی جاله‌ای در آنجا کندند و دستگاه را سوار کردند که هنوز هم همانجا هست.
وی با اشاره به اینکه مادرش هیچ موقع آنجا حقوق نگرفت و بیمه هم نشد ، یادآور شد : مادر من زن زحمتکشی است و در کنار کاربافی برای کمک به پدرم که مغازه بقالی داشت به ماست بندی ، پخت فالوده و پخت نان نیز مشغول بود و گاهی در پنج تنور همزمان نان می‌پخت و الان نیز برای اینکه مشغول باشد و تحرک بدنی داشته و بیمار نشود می‌گذاریم کاربافی را انجام دهد.
وی گفت: مادر به این کار وابسته است و حتی ماسوره‌های کار را هم خودش می پیچد.
اشرف بقایی همچنین به فعالیت هنری خودش در زمینه فافتنی نیز اشاره کرد و گفت: به مدت ۵۰ سال است که بافتنی با قلاب و بیشتر دو میل را انجام می‌دهم و با سفارش گرفتن از مشتریان انواع لباس شامل مانتو، ژاکت و لباس‌های بچگانه ، لیف ، سجاده و پادری می بافم.
,d که بازنشسته اداره بهداشت و درمان است و مادرش نیز بیمه شده وی است در کنار بافتنی و همچنین بافت قالی ، هنر بافتنی را به هنرجوهای زیادی با دایر شدن کارگاه در فرهنگسرای شهر و در خانه آموزش داده‌است.
میبد شهر جهانی زیلو و دیگر محصولات صنایع دستی به ویژه کاربافی و سفال و همچنین موتابی ، خراطی و چلنگری است.
مرکز شهرستان ۱۰۶ هزار نفری میبد در ۵۰ کیلومتری شمال غرب شهر یزد قرار دارد.
ایرنا
