پژوهشگران دانشگاه یزد با استفاده از رشته‌های DNA و نانو مواد حسگرهایی را برای تشخیص بیماریها به ویژه انواع سرطان‌ها عرضه کردند و امیدوارند با تجاری سازی آن بتوانند افق روشنی را برای تشخیص زودهنگام بیماریها پدید آورند.
ایسنا : پژوهشگران دانشگاه یزد با استفاده از رشته‌های DNA و نانو مواد حسگرهایی را برای تشخیص بیماریها به ویژه انواع سرطان‌ها عرضه کردند و امیدوارند با تجاری سازی آن بتوانند افق روشنی را برای تشخیص زودهنگام بیماریها پدید آورند.
دکتر “محمد مظلوم اردکانی” از محققان طرح و عضو هیات علمی دانشگاه یزد در گفت وگو با خبرنگار ایسنا، با تاکید بر ضرورت اندازه‌گیری مقادیر کم داروها، گفت: با توجه به پیشرفت‌های اخیر در علم پزشکی و فناوری زیستی و همچنین توجه روزافزون انسان به بهداشت و سلامت، ضرورت اندازه‌گیری مقادیر کم داروها، نشانگرهای زیستی و گونه‌های زیست محیطی روز به روز بیشتر احساس می‌شود.
وی با اشاره به اجرای پروژه تحقیقاتی در این زمینه یادآور شد: در این راستا طرح مطالعاتی با عنوان«توسعه دانش ساخت حسگرها، ایمونو حسگرها و آپتا حسگرهای الکتروشیمیایی اصلاح شده» به دانش بنیادی در زمینه ساخت ایمونو حسگرها و آپتا حسگرها برای تشخیص زودرس بیماریها دست یافتیم.
اردکانی با اشاره به جزییات این طرح پژوهشی، خاطرنشان کرد: برای این منظور در این پژوهش از نانو ذرات فلزی مختلف، نانو کامپوزیت‌ها، اصلاح‌گرهای آلی، پلیمری، رشته‌هایDNA ، آنتی بادی و نانومواد بر پایه مواد کربنی و مایعات یونی برای ساخت و اصلاح انواع حسگرها استفاده کردیم.
مظلوم اردکانی، آپتا حسگرها را حسگرهایی دانست که بر اساس آنتی ژن‌ها و آنتی بادی‌ها اقدام به شناسایی بیماریها می‌کند و خاطرنشان کرد: ایمونو حسگرها ترکیبی از آنتی ژن – آنتی بادی و آپتا حسگرها ترکیبی از آپتامرها هستند که می‌توانند در آینده نویدبخش تشخیص سریع بسیاری از بیماریها باشد به طوری که مثلا اگر سرطان 5 مرحله داشته باشد استفاده از این سیستم می‌تواند در مرحله اول بیماری را تشخیص دهد.
محقق این طرح به بیان نحوه عملکرد حسگرهای تولید شده پرداخت و یادآور شد: در این طرح تحقیقاتی با استفاده از حسگر تولید شده موفق به بررسی تشخیص توالی، نقص، جهش و هیبریداسیون در مولکول DNA ، تشخیص نشانگرهای سرطان و سلول‌های توموری، برهم کنش‌های آنتی ژن – آنتی بادی، بررسی اثر دارو بر فرآیندهای بیولوژیکی، اندازه گیری داروهای مختلف در نمونه‌های حقیقی مانند خون و ادرار و اندازه گیری آلایندههای مختلف شدیم.
به گفته وی در اکثر موارد، حسگرها دارای پاسخ‌های الکتروشیمیایی مناسب از نظر تجزیه بودند.
این عضو هیات علمی دانشگاه یزد اضافه کرد: از آنجایی که در تولید این حسگر بخشی از مواد زیستی مانند آنتی ژن، آنتی بادی، آپتامر، آنزیم‌ها و نانو مواد همراه با پلیمرهای هادی استفاده شد از این رو تشخیص زودرس بیماری‌هایی مانند بیماری‌های عفونی، ایدز و سرطان‌ها از طریق آن در آینده امکان پذیر خواهد بود.
اردکانی تاکید کرد: از طریق دانش بنیادی که به دست آورده‌ایم در آینده می‌توانیم با تجاری سازی این محصول، کار تشخیص بیماریها را زودتر، سهل‌تر و با قیمت پایین‌تر انجام دهیم.
به گزارش ایسنا، حسگرهایی که در ساخت آن از نانو ذرات طلا استفاده شده باشند، قادر هستند مقادیر بسیار کم پروتئین‌های سرطانی را در مراحل اولیه بیماری تشخیص دهند. از این حسگرها می‌توان در علوم مختلف داروسازی، تشخیص پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی استفاده کرد.
تشخیص زودهنگام بیماری سرطان عاملی تعیین کننده در کنترل موفقیت آمیز این بیماری است. ولی روشهای معمول شناسایی نشانگرهای سرطانی، روشهای پیچیده و کند آزمایشگاهی هستند ضمن آنکه از دقت کافی برخوردار نیستند.
در سال‌های اخیر برای تشخیص پروتئین‌های سرطانی، توجه محققان به حسگرهایی به نام «آپتا حسگر» ها جلب شده است؛ چرا که این حسگرها بسیار حساس هستند و مراحل ساخت ساده و کم هزینه‌ای دارند.
آپتا حسگرها بر پایه رشته‌های کوتاهی از DNA و RNA به نام آپتامر تولید می‌شوند.
این تحقیقات نیز زمینه مطالعات دکتر محمد مظلوم اردکانی عضو هیات علمی دانشگاه یزد و همکارانش قرار گرفته است. وی دانش آموخته رشته شیمی تجزیه از دانشگاه اصفهان و موفق به کسب افتخار پژوهشگر برتر کشور در سال 91 و استاد نمونه کشور در سال 90 شده است.
وی علاوه بر چاپ و ارائه بیش از 200 عنوان مقاله در مجلات معتبر و همایش‌های علمی داخلی و خارجی، موفق به ثبت اختراع حسگر الکتروشیمیایی با بهره مندی از مزایای نانو تیتانیوم دی اکسید شد.
